
درآمد
رمضان/خرداد سال 1396 در آستانه رحلت امام خمینی(ره)، سفری به کشور هندوستان داشتم تا در مراسم گرامیداشت ایشان که هر ساله در آنجا برگزار میشود، به عنوان سخنران شرکت کنم. در این مدت در دو منطقه شیعه نشین آنجا حضور یافتم و نیز مکانهای زیادی را بازدید و در جمعهای زیادی ایراد سخنرانی کردم. برای بنده بسیار جالب بود که در یک کشور غیر اسلامی و غیر شیعی تا این حدّ ندای رسای اسلام و مکتب تشیع به گوش میرسد و چقدر شماری از آن مردم به این مکتب پایبند هستند. عشق و علاقه آنها به انقلاب اسلامی و امام و رهبری بسیار زیاد است تا آنجا که وقتی کسی از جمهوری اسلامی در جمع آنها حاضر میشود با علاقه فراوان او را در آغوش میگیرند و ساعتها در کنار جاده منتظر میایستند تا بتوانند از او استقبال کنند. قطعاً اینگونه اظهار علاقه و ابراز احساسات خبر از نوعی اتصال فرهنگی و تمدنی میدهد که باید علت آن را در تاثیر فرهنگی و تمدنی انقلاب اسلامی در این سرزمین ارزیابی کرد.
در اینجا به بررسی اجمالی تاثیرات فرهنگی و تمدنی انقلاب اسلامی در شمال کشور هند میپردازیم.
جغرافیای طبیعی و انسانی
جمهوری هندوستان واقع در جنوب آسیا، از شمال غربی با پاکستان، از شمال با چین، بوتان، نپال و تبت و از شمال شرقی با برمه و بنگلادش همسایه است. جنوب آن نیز به اقیانوس هند محدود میشود. هندوستان، بخش اعظم جنوب آسیا و شبه قاره هند را به خود اختصاص داده است. جغرافیای هند به طور کلی به سه بخش تقسیم میشود: فلات بلند هیمالیا، جلگه گنگ و شبه جزیره جنوب هند که مناطق مختلف کوهستانی، دره رود خانهای، کویر، دشت و جنگل را در بر میگیرد. پائینترین سطح هند، در اقیانوس هند، با ارتفاع صفر و بلندتری نقطه این کشور، قله کانچن جونگا، با ارتفاع ۸۵۶۸ متر در هیمالیا قرار دارد که سومین قله مرتفع جهان است. مساحت آن 3287590 كیلومتر مربع است كه 2973190 كیلومتر مربع آن را خشكی تشكیل میدهد. هندوستان بعد از چین، دومین کشور پرجمعیت دنیاست؛ با بیش از یك میلیارد(1029991145) نفر جمعیت، قریب به یک ششم جمعیت جهان را در خود جای دادهاست.
شیعیان در شمال هند
هند سرزمین هزار ادیان و معجونی از ادیان مختلف و فرقههای مذهبی گوناگون است؛ که اکثراً از هندوئیسم، اسلام و بودیسم نشات گرفتهاند. حدود ۸۰٫۵٪ مردم هند پیرو آئینهای هندو و حدود ۱۳٫۴٪ مسلمان هستند. همچنین بیش از ۲٫۳٪ مسیحی و ۱٫۹٪ سیک دارد. هند اگرچه زادگاه آئین بودا بوده، اما جمعیت بودائیان هند در حال حاضر تنها حدود ۰٫۸٪ برآورد میشود.
از میان جمعیت 14 درصدی مسلمانان حدود چهل میلیون نفر آنها را شیعیان تشکیل میدهند که در اطراف این کشور پراکنده شدهاند؛ از جمله در شمال هند در قسمت لداخ که با کشمیر مجاورت دارد دو شهر لِه و کارگیل واقع شده است که جمعیتی حدود دویست و سی هزار نفر را در بر میگیرد. از این تعداد جمعیت قریب یکصد و پنجاه هزار نفر آنها را شیعیان و بقیه بوداییان و هندوها تشکیل میدهند که در یک تعامل بسیار زیبا با هم زندگی میکنند.
لِه
شهر «لِه» در مرز هند و چین قرار دارد. این شهر در حدود هشتاد هزار نفر جمعیت دارد که تقریبا ده هزار نفر از آنها را شیعیانی تشکیل میدهند که اظهار علاقه آنها به انقلاب اسلامی، امام و رهبری عجیب به نظر میرسد. در حوزه تاثیرات فرهنگی و تمدنی انقلاب اسلامی به چند نمونه میتوان اشاره کرد:
1. علاقه به زبان فارسی و رواج آن
مولفه زبان در تغییرات فرهنگی و تمدنی بسیار حائز اهمیت؛ بلکه از ارکان اصلی فرهنگ و تمدن به شمار میرود. در شهر لِه اولاً علاقه به زبان فارسی کاملاً مشهود است و ثانیاً با توجه به تاثیرات انقلاب اسلامی در آن دیار و توجه نظام اسلامی به مردم آن منطقه و آمد و شد آنها به کشورمان برای یادگیری علوم اسلامی این علاقه دوچندان شده است که بعضی از آنها کاملاً به زبان فارسی آشنا هستند و حتی سرودهای انقلابی نیز در بین بچههای مدارس آنها رواج دارد. در مراسمی مانند مراسم ارتحال امام که بنده حضور داشتم سرودهایی به زبان فارسی و با محتوای انقلابی اجرا میشد. شعارهای انقلابی نیز به زبان فارسی بسیار در بین مردم رواج داشت.
2. لباس و پوشش مردم
در ساختار تمدنی نوع فرهنگ پوشش مردمان یک دیار نشان دهنده اعتقادات آن مردم به یک سبک و روش خاص است که برگرفته از آموزههای موثر از یک مکتب و یا فرهنگ دیگر ملل است. در شهر له با توجه به اینکه آنها در مرز چین زندگی میکنند و اکثر پوشش آنها برگرفته از لباس مردمان قدیم آن دیار میباشد، ولی با این وجود از آنجایی که تحت ایران و انقلاب اسلامی آن بودهاند، نوعی از پوشش اسلامی_ ایرانی را در بین شیعیان آنجا میتوان مشاهده کرد.
3. ساخت مرکز آموزشی
در این شهر مدرسه «امامیه میشن» وجود دارد که توسط شخصی به نام سید علی نقی شاه مدیریت میشود. وی از دانشجویانی بود که به خاطر آشنایی با دانشجویان ایرانی و انقلابی مشغول به تحصیل در بعضی از دانشگاههای خارج از ایران، با افکار امام خمینی(ره) و اهداف انقلاب اسلامی آشنا شد و تحت تاثیر آن به تاسیس این مرکز آموزشی پرداخت. در دو قسمت آموزشی و پرورشی تاثیر مستقیم انقلاب اسلامی در این مرکز کاملا مشهود است که به مواردی از آن اشاره میکنم:
الف: گروههای سرود مدرسه: متشکل از بچههای محصل که اولاً متن سرودها به زبان فارسی است و ثانیاً اشعار آن دارای محتوای انقلابی است.
ب. تشکیل گرههای رژه با الهام از بسیج.
ج: محتوای آموزشی: محتوای دروس آن مدرسه نیز متأثر و بعضاً کاملاً بر گرفته از افکار امام و اندیشمندان انقلاب اسلامی ایران مانند شهید مطهری است.
4. نصب نمادها
نمادهای تمدنی در یک فرهنگ، نمود قبول یک فرهنگ از ناحیه افراد آن جامعه است. در شهر لِه با توجه به تاثیر انقلاب اسلامی، نمادهای انقلاب ایران و تصویر امام و رهبری، در بعضی از خانهها و یا مراکز عمومی و حتی در بعضی از مغازههای بین راهی نصب شده است. در ضمن باید این نکته را هم متذکر شد که یک شعار، نمادی از اعتقاد به یک مساله، ابراز حمایت و یا تنفر از یک جریان است. در این شهر، شعارهای مردم در حمایت از انقلاب اسلامی و علاقه به امام و رهبری بسیار دیده میشود.
آنچه مهمتر به نظر میرسد و به عنوان یک نماد اجتماعی و فصلی میتوان آن را ارزیابی کرد، برپایی مراسمهای انقلابی و اسلامی مهمی است که در این شهر برگزار میشود و مردم در آنها با شور و شوق فراوان شرکت میکنند. مراسم هر ساله بزرگداشت ارتحال امام خمینی(ره) از جمله آنهاست که بنده در آن شرکت کردم، و یا مراسم گرامیداشت پیروزی انقلاب اسلامی.
کارگیل
شهر کارگیل در مرز هند و پاکستان، شهری است کوچک با جمعیت ۱۵۰ هزار نفر؛ البته بیش از ۹۵ درصد مردم این شهر شیعه هستند. از جمله نکات قابل توجه در این شهر میتوان به علاقه و ارادت فراوان آنان به انقلاب اسلامی و رهبران آن اشاره کرد.
تاثیر فرهنگی و تمدنی انقلاب اسلامی ایران در این شهر نیز بسیار فراوان است که تنها مواردی از آن بیان میشود:
1. توجه فراوان به زبان فارسی
با توجه به علاقه مردم کارگیل به انقلاب اسلامی، بسیاری از آنان به زبان فارسی آشنا هستند و بعضی چنان مسلطاند که به فارسی صحبت میکنند. در بین شعارهای متداول آنها، شعارهای بسیاری به زبان فارسی دیده میشود.
2. نصب نمادها
تمثال امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری در هر کوی و برزن، از محیطهای خصوصی تا عمومی مثل بعضی از پارکها نصب است. اهتزار پرچم جمهوری اسلامی در آن دیار، شعارهای انقلابی، اجرای مراسمهای مختلف و بزرگ مثل بزرگداشت ارتحال امام و همچنین برگزاری جشن پیروزی انقلاب اسلامی، تظاهراتهای مختلف در حمایت از انقلاب و بر علیه دشمنان اسلام و برنامههای فراوان دیگر، نشان از تاثیر عمیق انقلاب اسلامی وآموزههای دارای عمق راهبردی آن دارد.
3. «مؤسسه یادبود امام خمینی»
در این شهر یک موسسه بزرگ با نام «موسسه یادبود امام خمینی» وجود دارد که هم بسیار فعال است و هم حوزه کاری آن بسیار گسترده است. این موسسه تاثیر زیادی در انتقال فرهنگ انقلاب اسلامی به مردم کارگیل داشته است. لازم به ذکر است که این مرکز توسط یکی از ارادتمندان به انقلاب اسلامی ایران، به نام شیخ حسین ذاکری بعد از ارتحال امام خمینی(ره) تاسیس شده است. وی در کارگیل به عنوان «خمینی کارگیل» معروف بوده است که متأسفانه حدود سه سال از رحلت وی میگذرد.
اقدامات مؤسسه
1. تاسیس مراکز آموزشی و بهداشتی
از جمله فعالیتهای این مؤسسه تاسیس 15 مرکز/مدرسه آموزشی است که همه با نام «شهید مطهری» مزین شدهاند و در آن دانش آموزان علاوه بر یادگیری دروس کلاسیک و تحت برنامه دولت هند، با افکار و اندیشههای امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری و همچنین استاد شهید مرتضی مطهری آشنا میشوند و آنها را به کار میگیرند. در این مدارس اکنون حدود سه هزار نفر مشغول به تحصیل هستند که از ابتدایی شروع میشود و تا دبیرستان ادامه مییابد. تاکنون حدود ده هزار نفر نیز فارغالتحصیل داشتهاند.
2. تاسیس حوزه علمیه
در کارگیل 2حوزه علمیه برادران و خواهران وجود دارد که در قسمت برادران حدود چهل طلبه و در حوزه خواهران بالای هفتاد طلبه مشغول به تحصیل هستند.
3. دارالقرآن
در این شهر و روستاهای مجاور آن 70 دارالقرآن توسط موسسه یادبود امام خمینی به وجود آمده است که بالای صد نفر روحانی و بعضی از روحانیون محلی در آن فعالیت میکنند.
4. تشکیل بسج روحانیون
با توجه به آموزههای انقلاب اسلامی و ابتکار حضرت امام خمینی(ره) در تشکیل بسیج بیست میلیونی، در کارگیل بسیجی وجود دارد که توسط موسسه یادبود امام خمینی به وجود آمده وادامه دهنده راه امام و شهدای آن دیار است.
5. تاسیس مرکز بهداشتی و خدماتی باقریه
از نکات قابل توجه در کارگیل که نشان دهنده عمق تاثیر انقلاب اسلامی در ایجاد فرهنگ کمک به مظلومین و محرومین است، ایجاد مرکز کمکرسانی همهجانبه به درماندگان و بیچارگان آن دیار با نام «باقریه» است.
در روزهای تعطیل پزشکان متخصص و عمومی در آنجا جمع میشوند و چند صد نفر از بیماران را به طور رایگان مداوا میکنند. نکته قابل ملاحظه این است که بیماران دارای مذاهب مختلف هستند و برای پزشکان معالجه آنان تفاوتی نمیکند.
از جمله فعالیتهای دیگر این مرکز، ارائه مشاوره و خدمات مجانی مهندسان و معماران مرتبط در ساخت خانه برای محرومان است.
6. تشکیل زینبیه خواهران
با تشکیل زینبیه، خواهران نیز فعالیتهای مذهبی و انقلابی بسیار منسجمی دارند تا جایی که مراسمهای فراوانی از طرف آنان تشکیل میشود که از باب نمونه به مراسم روز مادر و دختر که مصادف با ولادت حضرت زهرا(س) و حضرت معصومه(س) است میتوان اشاره کرد.