طرح مسئله

ارائه مطالب آموزشی متن محور به‌عنوان یکی از روش‌های تدریس از دیرباز موردتوجه بوده و می‌توان از آن به‌عنوان مهم‌ترین روش تدریس و انتقال مطالب نام برد. اما در روزگار جدید و با پیچیدگی‌های پیرامونی بشر به‌ویژه در حوزه علم لازم است در شیوه‌های تعلیم و تربیت تجدیدنظر شده و روش‌های جدیدی به کمک فرآیند آموزشی وارد شوند. ازآنجا که پس از تحقیقات روان‌شناسان مشخص‌شده که تأثیرگذاری بر باورها، عقاید و نگرش یادگیرندگان تنها با استفاده از کلام یاد دهنده میسر نیست، حواس مختلف در یادگیری انسان نقش مساوی و یکسان ندارد و هر یک از حواس افراد را در درک بهتر مفاهیم آموزشی یاری می‌رساند؛ توجه به این حواس و تولید مفاهیم قابل حس برای آن‌ها امری ضروری است. مطالعات علمی جدید به‌ویژه در حوزه تعلیم و تربیت ثابت کرده که بعضی متعلمان در یادگیری از طریق متن دچار مشکل بوده درحالی‌که یادگیری از شیوه‌های دیگر تأثیر بیشتری در درک مفاهیم آن‌ها داشته است و به‌مرور زمان موجب کاهش انگیزه در یادگیری افراد می‌شود. این امر مبین آن است که مسئولان امر تعلیم و تربیت باید به شیوه‌های جدید توجه داشته و برای تأثیر بیشتر مطالب، دو نکته مهم را سرلوحه کار فعالیت آموزشی خود قرار دهند:

1. به دلیل نقش مهم حس بینایی در یادگیری انسان، لازم است در موقعیت‌های ارتباطی و آموزشی به‌جای تکیه صرف بر کلام(گویش) و حس شنوایی مخاطبان، از پیام‌های تصویری و رسانه‌های دیداری- شنیداری نیز به میزان کافی استفاده شود.

2. بیشترین یادگیری در شرایطی است که از حس‌های بیشتری استفاده شود و به‌طور یقین این امر به مدد کاربرد رسانه‌ها و وسایل کمک‌آموزشی میسر می‌شود.

یادآور می‌‌شود که با توجه به پیشرفت‌های بشر در حوزه رسانه‌های صوتی و تصویری این امر بسیار آسان و سهل‌الوصول شده و تصمیم‌گیران می‌توانند با تکیه بر داده‌های علمی و تحقیقات میدانی مناسب متون علمی نگارشی را با استفاده از شیوه‌های رسانه‌ای تولید و در اختیار مخاطبان قرار دهند. از طرفی از یک رسانه معین هرچند کیفیت بسیار خوبی هم داشته باشد، در تمام موقعیت‌های آموزشی نمی‌توان استفاده کرد. زیرا هر موقعیتی رسانه خاص خود را می‌طلبد و این رسانه باید با توجه به‌تمامی جنبه‌ها و مشخصه‌های آن موقعیت انتخاب شود. از این ‌رو برای رسانه‌های آموزشی مناسب در موقعیت‌های خاص، ویژگی‌های زیادی را می‌توان برشمرد که تمامی این معیارها کمتر در یک رسانه جمع می‌شوند و این امری محتمل و طبیعی است؛ مانند سایر انتخاب‌هایی که در چنین موارد صورت می‌گیرد، رسانه‌ای که واجد ویژگی‌های بیشتری باشد مطلوب‌تر است. به‌طورکلی رسانه‌های آموزشی در میزان یادگیری فراگیران اثر می‌گذارند و از طرف دیگر از طول زمان لازم برای سخنرانی می‌کاهند. رسانه‌های آموزشی ویژگی‌های متفاوتی دارند و این وظیفه آموزش‌دهنده است تا با آگاهی و آشنایی با آنچه در اختیار دارد، نوع یا انواعی را که متناسب با نیازها و موقعیت فراگیران و شیوه آموزشی مورداستفاده است، برگزیند.

با توجه به فرامین رهبر معظم انقلاب مبنی بر تحول در علوم انسانی به‌خصوص حوزه معارف اسلامی و در دستور کار قرار گرفتن سیاست تدوین و بازنگری محتوای آموزشی‌ـ درسی گروه معارف اسلامی از سوی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها؛ «اداره تولیدات رسانه‌ای و کمک‌آموزشی» هم به‌عنوان یکی دیگر از اداره‌های مدیریت تأمین محتوای استادان و دروس معارف اسلامی تشکیل شد. این اداره در اهداف راهبردی‌اش ترویج فرهنگ و باورهای اسلامی- ایرانی؛ارتقاء سطح کیفی آموزش به اساتید و دانشجویان رشته‌های معارف؛ دانش‌افزایی روزآمد و پیوسته با مطالعه منابع معتبر و گزارش‌های نهادهای ذی‌ربط؛ شناساندن بهترین روش‌های تدریس از سوی اساتید برتر به دیگر اساتید را مدنظر قرار داده است. این اداره با در نظر گرفتن ضرورت‌هایی از قبیل ایجاد نوآوری در تولیدات رسانه‌ای با بررسی ظرفیت‌های‌ اجرایی و پیاده‌سازی سرفصل‌های کتاب‌های معارف و تطبیق با روش‌ها و ابزارهای رسانه‌ای، توجه جدی به یافتن بهترین روش‌ها به‌منظور جذب قشر خاکستری و هم‌چنین مشتاقان تفکر اسلامی و انقلابی ایران، هدایت مالی شایسته و برنامه‌ریزی‌شده به سمت تولید محصولات فاخر رسانه‌ای و فرهنگی جذاب و اثرگذار، گردآوری، تحلیل و اولویت گزاری پروژه‌های مورد نیاز و همچنین تشکیل گروه‌های تخصصی علمی و فنی برای بررسی پروژه‌ها، شناسایی مؤسسات و افراد صاحب سبک و صاحب‌نظر برای عقد قرارداد همکاری، سفارش تولید و ساخت موضوعات نیاز محور، نظارت در روند ساخت(با رویکرد علمی- دینی؛جامعه‌شناسانه و رسانه‌ای) و نیز در اولین گام اقدام به تهیه و تنظیم سندی جامع و راهبردی نمود. این اداره سعی دارد با به‌کارگیری ظرفیت‌های خود و تعامل با سایر ادارات تحت پوشش مدیریت‌های معاونت گامی علمی و عملی را برای تولید محصولات آموزشی و کمک‌آموزشی مناسب و متناسب با اهداف، محتوا و شیوه‌های آموزشی نهاد برای انتقال پیام موردنظر به‌ویژه در حوزه طرح نیاز محور بردارد.

مخاطبان

مخاطبان محصولات به ترتیب اولویت بدین شرح دیده می‌شود:

1. اساتید گروه‌های معارف اسلامی

2. دانشجویان دروس معارف اسلامی

 روش‌های اجرا

تولید و آماده‌سازی کتاب‌های معارف اسلامی به‌صورت پاورپوینت؛ گردآوری و تدوین فیلم کوتاه آموزشی و کمک‌آموزشی؛ تولید کلیپ‌های موضوعی و متناسب با نیاز مخاطب؛ گردآوری، تدوین و آماده‌سازی محصولات صوتی؛ ضبط، تدوین و نشر کلاس اساتید برتر؛ ضبط و تهیه گزارش از اساتید و دانشجویان درباره کلاس و تعاملات درون کلاس؛ ارسال پیامک و ایمیل انبوه روزانه، هفتگی و ماهانه؛ طراحی پوستر با محتوای علمی منطبق با سرفصل‌ها و نیازها؛ آماده‌سازی مجموعه مالتی مدیا از پاسخ‌های سئولات نیاز محور به‌صورت موضوعی؛ استفاده از ظرفیت‌های اساتید و دانشجویان برای پیشبرد کار؛ شناسایی و تحلیل محتوای اندیشکده‌های معارض با جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی؛ همکاری با جشنواره‌‌های گروه‌های علمی مدیریت تأمین محتوا را می‌توان به‌عنوان روش‌های اجرا نام برد.

ابزار‌های مورد نیاز

تجهیزات سخت‌افزاری‌ و نرم‌افزاری؛پایگاه اینترنتی؛ابزارهای ارتباطی و رسانه‌‌ای مانند کتاب‌های دیجیتال صوتی و متنی، نرم‌افزارهای موبایلی آنلاین و آفلاین، ظرفیت‌های تبلیغاتی محیطی؛دفاتر نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها؛ مؤسسات بیرون سازمان جهت سفارش محصول؛آرشیو فیلم و عکس می‌باشند.

خروجی موردنظر

جذاب‌تر و کارآمد شدن کلاس‌های دروس معارف البته با کمک اساتید قوی؛ امکان ایجاد آرشیوی قابل‌دسترس برای مخاطبان؛ فراهم آمدن فضایی برای تبادل آرا؛ایجاد تنوع در مدل ‌ارتباطی؛کاهش هزینه چاپ و نشر مکتوب و سرعت بالای دریافت محصولات؛ایجاد پل ارتباطی با قابلیت دسترسی سریع بین نهاد و مخاطبان؛ دستیابی نسبت به فضای علمی و فکری اساتید و نیز مشارکت جمعی اساتید برای استفاده از محصولات کمک‌آموزشی می‌باشد.

چشم‌انداز اداره تولیدات رسانه‌ای و کمک ‌آموزشی